Đột quỵ - Bệnh không của riêng ai (Phần 2)

6. Các thể bệnh

     a. Đột quỵ thiếu máu

     - Là dạng thông thường nhất của đột quỵ

     - Xảy ra khi mạch máu não bị hẹp hoặc bị nghẽn tắc gây nên tình trạng dòng máu nuôi não bị giảm trầm trọng

    b. Đột quỵ xuất huyết

    - Xảy ra khi mạch máu não bị dò rỉ hoặc bị vỡ. Có nhiều nguyên nhân đưa đến đột quỵ xuất huyết

    c. Cơn thiếu máu não thoáng qua đôi khi được gọi đột quỵ nhẹ, xuất hiện triệu chứng đột quỵ thoáng qua, do giảm tạm thời dòng máu nuôi não, kéo dài vài phút

7. Các yếu tố nguy cơ

RẤT NHIỀU YẾU TỐ NGUY CƠ ĐỘT QUỴ TRONG ĐÓ CÓ NHIỀU YẾU TỐ NGUY CƠ ĐIỀU TRỊ ĐƯỢC

     a. Các yếu tố nguy cơ liên quan lối sống

     - Thừa cân hoặc béo phì

     - Lối sống tĩnh tại ít vận động

     - Uống quá nhiều bia rượu

     - Hút thuốc lá hoặc hít khói thuốc lá (hút thuốc thụ động)

     - Nghiện thuốc (cocaine, methamphetamine)

    b. Các yếu tố nguy cơ liên quan bệnh tật

    - Tăng huyết áp

    - Tăng Cholesterol máu

    - Đái tháo đường

    - Ngưng thở khi ngủ do nghẽn đường thở (OSA)

    - Bệnh tim mạch: suy tim, bệnh van tim, rung nhĩ…

    - Tiền sử gia đình hoặc bản thân bị đột quỵ, nhồi máu cơ tim…

    - Nhiễm Covid-19

   c. Các yếu tố nguy cơ khác

   - TUỔI: ≥ 55 tuổi nguy cơ cao hơn người trẻ

   - CHỦNG TỘC: người Mỹ gốc Phi có nguy cơ đột quỵ cao hơn chủng tộc khác

   - GIỚI TÍNH: nam có nguy cơ đột quỵ cao hơn nữ, tuổi đột quỵ nữ thì lớn hơn nam

   - NỘI TIẾT TỐ: sử dụng thuốc ngừa thai hoặc điều trị hormone thay thế (phụ nữ mãn kinh)  

8. Phòng ngừa đột quỵ

     a. Lối sống lành mạnh luôn được khuyến cáo:

     - Kiểm soát tốt huyết áp hoặc phòng ngừa tăng huyết áp

     - Hạn chế hoặc tốt nhất nên ăn kiêng thức ăn giàu cholesterol, mỡ bảo hòa. Nếu đã bị tăng Cholesterol máu nên cần tư vấn điều trị của BS

     - Ngưng hút thuốc lá

     - Kiểm soát đái tháo đường: chế độ ăn kiêng, tập thể dục và giảm cân nhằm kiểm soát tốt đường máu. Tuy nhiên nếu đường máu tăng thì cần phải có tư vấn điều trị của BS

     - Duy trì cân nặng phù hợp: dựa trên BMI, chỉ số vòng bụng

        Béo phì là yếu tố nguy cơ của tăng HA, đái tháo đường và đột quỵ

        BMI: bình thường 19 – 23m2/kg.  

        Vòng bụng: bình thường <80cm (nữ) và <90cm (nam)

    - Chế độ ăn lành mạnh giàu trái cây và rau. Chế độ ăn kiêng nên bao gồm ít nhất 5 loại trái cây và rau hằng ngày có thể làm giảm nguy cơ đột quỵ.

    - Chế độ ăn lành mạnh của người Địa Trung Hải bao gồm: dầu olive, trái cây, hạt, rau và ngũ cốc nguyên hạt có thể lợi cho sức khỏe

    - Tập thể dục đều đặn, tối thiểu 30 phút/buổi cường độ trung bình, 5 buổi/tuần, tùy vào từng bệnh cảnh

    - Tập thể dục có thể

➙Giảm huyết áp

➙Tăng cholesterol tốt (HDL-cholesterol)

➙Tốt cho hệ tim mạch

➙Giảm cân

➙Kiểm soát đường máu

➙Giảm stress

   - Uống bia rượu điều độ, nếu như không thể kiêng được.

   - Điều trị chứng ngưng thở khi ngủ (OSA): khám và tư vấn BS chuyên khoa

   - Tránh dùng thuốc nghiện

   b. Phòng ngừa bằng thuốc: phải có ý kiến tư vấn của BS

9. Tóm lại

     - Đột quỵ là bệnh lý có thể phòng ngừa được

     - Phòng ngừa đột quỵ liên quan rất nhiều đến lối sống lành mạnh

     - Khi có những triệu chứng báo động đột quỵ, khẩn cấp đến khám và điều trị cơ sở y tế chuyên khoa

     - Kiểm tra sức khỏe định kỳ nhằm phát hiện những yếu tố nguy cơ đột quỵ

PGS TS BS Huỳnh Kim Phượng

Giám đốc Y khoa SIHG